Od roku szkolnego 2025/2026 pojawia się nowy przedmiot: edukacja zdrowotna. Zajęcia odbywają się raz w tygodniu i nie są oceniane.
Rodzice uczniów niepełnoletnich mają prawo do pisemnej rezygnacji (opt‑out) do 25 września każdego roku szkolnego. To ważna informacja przy planowaniu udziału dziecka.
W liceum i technikum zastąpiono dotychczasowy przedmiot WDŻ zakresem podstawowym nowego programu. Grupy mogą liczyć maksymalnie 24 uczniów, a przy tematach wrażliwych szkoła może dzielić klasy na mniejsze zespoły.
Ten przewodnik wyjaśnia, co obejmuje program, jakie są prawa rodziców i jakie kroki podjąć przed wrześniową rezygnacją. Dowiesz się też, dlaczego ten przedmiot ma znaczenie dla zdrowie uczniów i jak szkoła ma zapewnić bezpieczną atmosferę.
Kluczowe wnioski
- Zajęcia są nieobowiązkowe i nie wpływają na promocję.
- Rodzice mogą zrezygnować pisemnie do 25 września.
- Grupy do 24 uczniów; podział przy tematach wrażliwych.
- Nowy program zastępuje zakres podstawowy WDŻ w szkołach ponadpodstawowych.
- Program koncentruje się na profilaktyce i rozwijaniu umiejętności życiowych.
Dlaczego edukacja zdrowotna trafia do szkół teraz i co oznacza dla Twojego dziecka
Decyzja ministerstwa wprowadza godzinę tygodniowo na kształtowanie nawyków prozdrowotnych od roku szkolnego 2025/2026. Zajęcia są nieobowiązkowe i mają wspierać rozwój kompetencji psychospołecznych.
Ministerstwo Zdrowia wskazuje, że profilaktyka to priorytet, a szkoła to najlepszy moment na budowanie nawyków. Program ma poprawić jakość życia i uczyć praktycznych decyzji dotyczących zdrowie.
Dla Twojego dziecka oznacza to bezpieczną przestrzeń do rozmów o emocjach, ciele i relacjach. Zajęcia uczą też rozpoznawania zagrożeń i korzystania z rzetelnych źródeł.
„Program przygotowuje młodych ludzi do odpowiedzialnego funkcjonowania społecznego.”
- Jedna godzina tygodniowo od startu programu.
- Elementy praktyczne i psychospołeczne dla uczniów.
- Możliwość rezygnacji do 25 września.
| Korzyść | Dla ucznia | Dla rodzica |
|---|---|---|
| Profilaktyka | Lepsze nawyki, odporność | Spokój o decyzje zdrowotne |
| Kompetencje społeczne | Empatia, asertywność | Wsparcie w wychowaniu |
| Bezpieczeństwo | Rozpoznawanie zagrożeń | Informacja i kontrola |
Edukacja zdrowotna w szkołach – zakres treści i podstawa programowa
Nowa podstawa programowa porządkuje treści w jedenastu obszarach. Program łączy wiedzę medyczną, społeczną, przyrodniczą i humanistyczną, by wspierać rozwój ucznia holistycznie.
Jedenaście obszarów
Lista obejmuje wartości i postawy, zdrowie fizyczne, aktywność fizyczna oraz odżywianie. Dalej znajdują się zdrowie psychiczne i zdrowie społeczne.
Program uwzględnia też dojrzewanie (moduł w szkołach podstawowych), zdrowie seksualne, zdrowie środowiskowe, internet i profilaktykę uzależnień oraz system ochrony zdrowia (akcentowany w szkołach ponadpodstawowych).
Cztery filary
Materiały oparto na czterech filarach: świadomość ciała, równowaga psychiczna, tożsamość i duchowość oraz więź ze społeczeństwem.
Filary pomagają układać lekcje wokół kompetencji, nie tylko faktów.
Różnice między poziomami
W szkołach podstawowych pojawia się moduł o dojrzewaniu. W szkołach ponadpodstawowych program pomija ten moduł i rozszerza system ochrony zdrowia oraz świadome korzystanie z niego.
Nauczyciel planuje liczbę godzin proporcjonalnie do wymagań i potrzeb klasy. Każdy dział ma pytania wiodące i wymagania szczegółowe, co ułatwia rodzicom zrozumienie zakresu treści.
- Holistyczne podejście: łączenie przedmiotów dla spójnego wsparcia ucznia.
- Praktyczne nastawienie: aktywność fizyczna i odżywianie jako nawyki, nie tylko teoria.
- Elastyczność: nauczyciel dostosowuje rozkład godzin do potrzeb klasy.
Status przedmiotu, obowiązkowość i podstawy prawne – co mówi prawo
Prawo jasno określa status nowego przedmiotu oraz sposób rezygnacji przez rodziców i pełnoletnich uczniów. Formularz rezygnacji składa się w formie pisemnej do 25 września.
Nieobowiązkowy charakter i opt‑out
Udział ma charakter dobrowolny. Przy uczniach niepełnoletnich wniosek składają rodzice. Pełnoletni uczniowie decydują sami.
Zmiany w podstawie programowej
W szkołach ponadpodstawowych uchylono Wychowanie do życia w rodzinie – zakres podstawowy i dodano nową podstawa programowa „Edukacja zdrowotna – zakres podstawowy”, zgodnie z obowiązującymi aktami MEN/ME.
Wymiar godzin i organizacja
Zajęcia odbywają się 1 godzinę tygodniowo w dwóch wybranych klasach (np. I i II). W cyklu kształcenia daje to łącznie 2 godziny.
| Poziom | Godziny (tygodniowo) | Maks. liczba uczniów |
|---|---|---|
| Klasy IV–VIII SP | 1 w dwóch klasach (łącznie 2) | 24 |
| I–III LO/techników | 1 w dwóch klasach (łącznie 2) | 24 |
| Organizacja | Oddziały lub grupy międzyoddziałowe | Podział przy tematach wrażliwych |
„Zajęcia nie podlegają ocenie i nie wpływają na promocję.”
- Termin września jest kluczowy — spóźniony wniosek może uniemożliwić rezygnację w danym roku.
- Szkoła ma obowiązek informować rodziców o zakresie i formie zajęć.
Cele kształcenia i umiejętności, które rozwinie nowy przedmiot
Program koncentruje się na kształtowaniu praktycznych kompetencji, które uczniowie zabiorą ze sobą na dalsze etapy życia. To podejście ma na celu budowanie potencjału własnego i otoczenia.
Kompetencje uczniów: dbanie o zdrowie, relacje i analiza informacji
Główne cele to trwałe nawyki prozdrowotne i świadome decyzje dotyczące zdrowia. Uczniowie uczą się monitorować swój stan i szukać pomocy, gdy to konieczne.
Program rozwija umiejętności działania na rzecz ochrony zdrowia, budowania pozytywnego obrazu siebie oraz zdrowych relacji. Kładzie się nacisk na empatię i asertywność.
Profilaktyka jako priorytet: rozpoznawanie i reagowanie
Profilaktyka to kluczowy element — uczniowie uczą się rozpoznawać sytuacje ryzykowne i reagować adekwatnie. Zakres obejmuje pierwszą pomoc i kierowanie do specjalistów.
- Trwałe nawyki prozdrowotne i świadome decyzje życiowe.
- Rozpoznawanie zagrożeń oraz umiejętność reagowania.
- Rozwój umiejętności miękkich: empatia, asertywność, komunikacja.
- Krytyczna analiza informacji: weryfikacja źródeł i walka z dezinformacją.
Jak będą prowadzone zajęcia: metody nauczania, projekt i atmosfera sprzyjająca rozmowie
Zajęcia mają opierać się na aktywnych metodach, które angażują uczniów i rozwijają praktyczne umiejętności. Lekcje stawiają na współpracę i refleksję, a nie na jednostronny wykład.
Metody pracy
Rekomendowana metoda projektu łączy krótkie badania, prezentacje i działania praktyczne. Taka forma wspiera inicjatywę i planowanie.
Skuteczne techniki to: praca w grupach, burza mózgów, metaplan, dyskusja, debaty, studium przypadku i drama. Te formy pomagają bezpiecznie przećwiczyć realne sytuacje.
Rola specjalistów i nauczyciela
Nauczyciel pełni funkcję moderatora. Tworzy atmosferę szacunku, bezpieczeństwa i otwartości na różne perspektywy.
Ważna jest współpraca z pielęgniarką, lekarzami, terapeutami, dietetykami, fizjoterapeutami, prawnikami, specjalistami ochrony środowiska i zdrowia publicznego.
Psycholog i pedagog szkolny wspierają pracę przy tematach wrażliwych. Eksperci wnoszą praktyczną wiedzę o prawach pacjenta, odżywianiu i ekologicznym podejściu do ochrony.
| Metoda | Forma | Korzyść |
|---|---|---|
| Projekt | Praca długoterminowa | Kształtowanie inicjatywy i planowania |
| Studium przypadku | Analiza realnych sytuacji | Ćwiczenie decyzji i reakcji |
| Drama i debaty | Symulacje i wymiana zdań | Rozwijanie empatii i argumentacji |
Nowy przedmiot a „Wychowanie do życia w rodzinie”: co się zmienia
W LO i technikum część zakresu Wychowanie do życia w rodzinie została uchylona i zastąpiona nową podstawą: edukacja zdrowotna – zakres podstawowy.
Zmiana nie eliminuje ważnych treści. Wręcz przeciwnie — kontynuuje je w szerszym, praktycznym kontekście.
Kontynuacja i poszerzenie treści: zdrowie seksualne w szerszym, holistycznym ujęciu
Zdrowie seksualne zostało osadzone w ramie dobrostanu, łącząc aspekty fizyczne, psychiczne i społeczne.
Akcent położono na godność i szacunek w relacjach, odpowiedzialność oraz granice osobiste. To zmiana wobec dotychczasowego, węższego podejścia skupionego głównie na biologii.
- Przedmiot zastępuje WDŻ, ale rozszerza zakres i praktyczne umiejętności uczniów.
- Program uczy wyszukiwania i weryfikacji rzetelnych źródeł wiedzy.
- Treści łączą emocje, tożsamość i więzi społeczne dla spójnego obrazu dobrostanu.
Dla rodziców oznacza to jasność: szkoła będzie rozmawiać o wartościach i granicach w sposób bezpieczny i pełen szacunku. Rodzice zachowują prawo do informacji i decyzji o udziale dziecka w tego przedmiotu.
Prawa i obowiązki rodziców: informacja, zgoda i rezygnacja z zajęć
Przed rozpoczęciem realizacji zajęć, co najmniej raz w roku, nauczyciel prowadzący wraz z wychowawcą organizuje spotkanie informacyjne dla rodziców uczniów niepełnoletnich.
Na spotkaniu przedstawiane są cele programu, lista podręczników, materiały i środki dydaktyczne. Za poprawną organizację odpowiada dyrektor szkoły.
Spotkania informacyjne z nauczycielem i wychowawcą: program, materiały, cele, podręczniki
Rodzice otrzymują pełną wiedzę o treściach i formie zajęć, by móc podjąć świadomą decyzję o udziale dziecka.
- Szkoła ma obowiązek zorganizować spotkanie przed startem zajęć.
- Nauczyciel i wychowawca omawiają program, cele oraz materiały.
- Rezygnację składa się pisemnie do 25 września danego roku.
- Pełnoletni uczeń składa oświadczenie samodzielnie; w imieniu niepełnoletniego podpisują rodzice lub opiekunowie.
- Zachowaj kopię rezygnacji i poproś o potwierdzenie przyjęcia.
| Element | Kto przedstawia | Cel |
|---|---|---|
| Program i cele | nauczyciel | jasność treści i oczekiwań |
| Materiały i podręczniki | wychowawca | dostęp do listy i zasobów |
| Organizacja spotkania | dyrektor szkoły | zapewnienie informacji i logistyki |
„Dobrze poinformowani rodzice podejmują lepsze decyzje dla dziecka.”
Jak przygotować się jako rodzic: praktyczne kroki na wrzesień
Przygotowanie na wrzesień zaczyna się od zdobycia informacji i planu działania. Dobrze zaplanowane kroki pomogą Ci kontrolować udział dziecka w przedmiotu edukacja zdrowotna oraz korzystać z zasobów szkoły.
Współpraca ze szkołą: program wychowawczo‑profilaktyczny, wsparcie psychologa i pedagoga
Sprawdź, jak nowa treść wpisuje się w podstawy programowe i program wychowawczo‑profilaktyczny szkoły. Zapytaj, które klasy mają przewidziane godziny i jak będzie wyglądać podział grup.
Współpracuj z psychologiem, pedagogiem i pielęgniarką szkolną. Ich wsparcie pomaga dostosować akcenty do potrzeb Twojego dziecka i zapewnić bezpieczną atmosferę.
- Na początku września sprawdź terminy spotkań i poproś o program oraz listę materiałów do edukacji zdrowotnej.
- Przejrzyj dokumenty szkoły dotyczące kształcenia i profilaktyki.
- Porozmawiaj z wychowawcą i specjalistami o indywidualnych potrzebach uczniów.
- Jeżeli planujesz rezygnację, przygotuj pisemny wniosek przed 25 września.
| Element | Co sprawdzić | Korzyść |
|---|---|---|
| Harmonogram | Które klasy, ile godzin | Jasność organizacji |
| Wsparcie | Psycholog, pedagog, pielęgniarka | Dopasowanie treści |
| Materiały | Lista rekomendowana przez nauczyciela | Rzetelne źródła |
Krótka rozmowa w domu o lekcjach pomoże dziecku dzielić się wątpliwościami i utrwalić prozdrowotne nawyki.
Wniosek
Podsumowanie:
Kończąc: przedmiot stawia na umiejętności życiowe i czytelne ramy organizacyjne dla szkoły i domu. Edukacja zdrowotna obejmuje 11 obszarów i opiera się na czterech filarach. Zajęcia odbywają się 1 godzinę tygodniowo w dwóch klasach, w grupach do 24 uczniów.
Program wspiera profilaktykę, zdrowie psychiczne i aktywność fizyczną. W liceach i technikach zastąpił WDŻ, rozszerzając zakres o system ochrony zdrowia i praktyczne umiejętności.
Rodzice otrzymują pełną informację, a rezygnację można zgłosić do 25 września. Dzięki metodom projektowym i współpracy ze specjalistami wiedza łatwiej przechodzi w praktykę.
